สช.จัดเวทีพัฒนาธรรมนูญฯ เตรียมรองรับสังคมสูงวัย 3 ตำบล จ.ยโสธร
ด้วยแนวคิดการประเมินผลเพื่อพัฒนา
วันที่ 26 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2568 สำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ (สช.) ร่วมกับเครือข่ายสมัชชาสุขภาพจังหวัดยโสธร จัดประชุมเชิงปฏิบัติการพัฒนาและขับเคลื่อนธรรมนูญสุขภาพพื้นที่ ประเด็นการเตรียมความพร้อมรองรับสังคมสูงวัยอย่างมีคุณภาพ ระดับตำบล จ.ยโสธร
มีผู้ร่วมทั้งสิ้น 78 คน จาก 3 ตำบล ได้แก่ 1) ต.เชียงเพ็ง อ.ป่าติ้ว จ.ยโสธร 2) ต.เดิด อ.เมือง จ.ยโสธร และ 3) ต.ขุมเงิน อ.เมือง จ.ยโสธร ประกอบด้วย ตัวแทนของสำนักงานสาธารณสุขจังหวัด รพ.สต. อาสาสมัครสาธารณสุข ,องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น : เทศบาล อบต. ,ท้องถิ่นจังหวัด ,กำนัน ,ผู้ใหญ่บ้าน ผู้นำชุมชน ,ชมรมผู้สูงอายุ ,สำนักงานประชาสัมพันธ์จังหวัด ,สำนักงานพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์จังหวัดยโสธร ฯลฯ เข้าร่วมกระบวนการศักยภาพ พัฒนาและขับเคลื่อนธรรมนูญสุขภาพพื้นที่ ภายใต้แนวคิดการประเมินผลเพื่อพัฒนา (Developmental Evaluation : DE) รวมถึงจัดทำแผนปฏิบัติการ และประเมินศักยภาพคณะทำงานขับเคลื่อนธรรมนูญ
เริ่มต้นเวทีโดย นายอุบล อยู่หว้า ประธานสมัชชาสุขภาพจังหวัดยโสธร กล่าวชี้แจงวัตถุประสงค์ ซึ่งได้รับเกียรติจาก นพ.วิทยา วัฒนเรืองโกวิท นายแพทย์สาธารณสุขจังหวัดยโสธร ร่วมรับฟังและแลกเปลี่ยนสถานการณ์ผู้สูงอายุในจังหวัดยโสธร การช่วยเหลือกันดูแลกันของผู้สูงอายุและเด็กในชุมชน แนวทางการเชื่อมโยงการทำงานร่วมภาคีเครือข่ายระดับพื้นที่ที่เพื่อการแก้ไขปัญหาด้านสุขภาวะของทุกช่วงวัย และปัญหาบุหรี่ไฟฟ้า
นายจักรรินทร์ สีมา และนางสาวชญาดา เธียรวิบูล ผู้แทนจากสำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ บรรยายเรื่อง “ธรรมนูญสุขภาพรองรับสังคมสูงวัยกับการขับเคลื่อนสังคมสูงวัยในมิติใหม่ ระดับพื้นที่” กล่าวถึงจัดทำธรรมนูญสุขภาพการเตรียมความพร้อมรองรับสังคมสูงวัยอย่างมีคุณภาพระดับตำบล มี แนวคิดและทิศทางตาม “ธรรมนูญว่าด้วยระบบสุขภาพแห่งชาติ ฉบับที่ 3 พ.ศ.2565” ถือเป็นกรอบทิศทางของระบบสุขภาพไทย เป็นข้อตกลงหรือแนวคิดร่วม ที่ทุกภาคส่วนยอมรับในทิศทางระบบสุขภาพร่วมกัน ทำให้เกิดกระบวนการนโยบายสาธารณะที่ดีและมีส่วนร่วม การสร้างเสริมสุขภาพและการจัดการปัจจัยเสี่ยงที่กำหนดสุขภาพ ตลอดจนการจัดการระบบสุขภาพที่เป็นธรรม
“การจัดทำธรรมนูญพื้นที่ จะเป็นเครื่องมือสำคัญที่สามารถนำมาใช้ในการสร้างคุณภาพชีวิตที่ดีให้กับประชาชนทุกคน และนำไปสนับสนุนภารกิจที่ทุกท่านกำลังทำอยู่ โดยเฉพาะสถานการณ์เพื่อรองรับสังคมสูงวัย ซึ่งหมายถึงการดำเนินการเตรียมความพร้อมของสังคม เกี่ยวข้องกับประชนทุกกลุ่มวัย และครอบคลุมทุกมิติ ได้แก่ ด้านสุขภาพ เศรษฐกิจ สังคม และสภาพสิ่งแวดล้อม ถือเป็นหน้าที่ของทุกคนในแต่ละช่วงวัย ที่จะเตรียมความพร้อมเป็นผู้สูงอายุที่มีคุณภาพและพึ่งพาตนเองได้ในอนาคต”
“กระบวนการเตรียมความพร้อมการจัดทำธรรมนูญ ทั้ง 3 ตำบล ได้รวบรวมข้อมูลสถานการณ์ปัญหา เป้าหมายที่อยากเห็นในชุมชน และนำมาสู่การวิเคราะห์ ผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย กำหนดแนวทาง มาตรการต่างๆ ที่จะนำไปสู่การแก้ไขจากผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง สนับสนุนให้เกิดจัดตั้งกลไกคณะทำงาน การยกร่างธรรมนูญ ตลอดจนการรับฟังความคิดเห็นต่อร่างธรรมนูญ เพื่อสร้างชุมชนที่มีสุขภาวะ ตามเป้าหมาย ภาพฝันที่สร้างร่วมกัน”
เมื่อมาผนวกรวมกับแนวคิดการประเมินผลเพื่อพัฒนา (Developmental Evaluation : DE) ที่สามารถนำมาใช้ตั้งแต่ขั้นตอนแรกของการจัดทำธรรรมนูญฯ จะทำให้เกิดการเรียนรู้ผ่านการปฏิบัติ เพื่อการพัฒนาของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย (stakeholders) ที่มีเป้าหมายสำคัญในการพัฒนานโยบายที่ดีร่วมกัน
ต่อด้วยการแลกเปลี่ยนประสบการณ์การขับเคลื่อนธรรมนูญสุขภาพพื้นที่ตำบลเชียงเพ็ง ประเด็นการส่งเสริมสุขภาพอนามัยแม่และเด็กตำบลเชียงเพ็ง พ.ศ.2565 โดยนายสมชาย หาริกะ ผู้อำนวยการ รพ.สต.บ้านเซซ่ง จ.ยโสธร ชี้ให้เห็นคุณค่าและบทเรียนของกระบวนการขับเคลื่อนและการนำไปปฏิบัติธรรมนูญในระดับพื้นที่ ซึ่งเป็นเครื่องมือสำคัญในการแก้ปัญหาด้านสุขภาพ ประเด็นอนามัยแม่และเด็กอย่างมีประสิทธิภาพ และเหมาะสมกับบริบทของพื้นที่ ส่งผลให้เกิดการตั้งครรภ์ในช่วงอายุที่เหมาะสม เด็กแรกเกิดน้ำหนักผ่านเกณฑ์ พัฒนาการสมวัย และโภชนาการดี รวมถึงทำให้เกิดการพัฒนาศักยภาพ สร้างความเข้มแข็งให้กับภาคีเครือข่ายและคณะทำงาน
ผลลัพธ์จากการพัฒนาศักยภาพด้วยองค์ความรู้และกระบวนการนโยบายสาธารณะ ประเด็นการรองรับสังคมสูงวัย ใน 3 ตำบลของจังหวัดยโสธร ส่งผลให้ภาคีเครือข่ายตระหนักถึงปัญหาจากสถานการณ์ในปัจจุบัน สามารถวางแผนกิจกรรมเพื่อติดตาม และวัดผลความสำเร็จตลอดกระบวนการการมีส่วนร่วมซึ่งนำไปสู่การจัดทำ(ร่าง) ธรรมนูญสุขภาพพื้นที่ ที่มีคุณภาพทั้งด้านเนื้อหาและกระบวนการ สามารถยกระดับเป็นนโยบายสาธารณะที่ทุกภาคส่วนมีความรู้สึกเป็นเจ้าของและพร้อมนำไปปฏิบัติตามเจตนารมณ์ของธรรมนูญสุขภาพ
จากนี้ การจัดทำธรรมนูญใน ต.เชียงเพ็ง ต.เดิด และต.ขุมเงิน จะเกิดการรับฟังความคิดเห็น ทบทวนปรับปรุง และการประกาศใช้ธรรมนูญสุขภาพ ตามความพร้อมและกิจกรรมสำคัญของพื้นที่ร่วมกับแผนการขับเคลื่อนร่วมกับหน่วยงานในระดับพื้นที่อย่างต่อเนื่อง
รายงานโดยสำนักขับเคลื่อนนโยบายสาธารณะภาคตะวันออกเฉียงเหนือ (สช.อ.)